ارسنجان یکی از شهرهای استان فارس است و در فاصله ۱۲۰ کیلومتری شمال شرقی شیراز قرار دارد. این شهر در بخش مرکزی شهرستان ارسنجان قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵، جمعیت ارسنجان برابر با ۱۷٬۶۴۲ نفر بوده است.
پیرامون ارسنجان را جنگلهای سرسبز بناب و کوههای سربلند با مناظر بدیع احاطه کردهاست. از مناظر دیدنی ارسنجان میتوان به جنگلهای سرسبز طبیعی بناب، فیجان، خلیل بگ، تنگ شکن و چشمه سارها ارتفاعات دال نشین کوههای قلات، دریاچه طشک، غار ضحاک، چشمه شیرخون، پیر باصفا، تک درخت روییده بر سنگ (مروارید سبز) و باغهای سرسبز شمال و غرب جنوب ارسنجان اشاره کرد. با توجه به اینکه آب بناب از وسط جنگل با پوشش کانال در تمام فوصل سال جاری است مکان مناسبی جهت توسعه تفرجگاه میباشد.
وجه تسمیه
اسم اولیه این شهرستان ارسنگان بوده، که از دو بخش ارسن به معنی جای خوش آب و هوا و گان به معنی جا و مکان تشکیل شده. بعد از حمله اعراب نام این شهر به ارسنجان تغییر یافته است.
ویژگیهای تاریخی
شهر ارسنجان دارای گذشتهای دیرین است که به همین لحاظ اکثر کتب گذشته همچون فارسنامه ناصری، آثار العجم فرصت الدوله شیرازی، بستان السیاحه زین العابدین صوفی، دایره المعارف علامه دهخدا و دهها کتاب دیگر با تفصیل از آن نام بردهاند، اما تاریخ صحیح و دقیقی که بتوان بر آن استناد جست و سال بنای این شهر را دانست در دست نیست ولی بخاطر پیدایش آثار باستانی فراوان بعضی مورخان و باستان شناسان تاریخچه آن را به قبل از ظهور اسلام و تعداد دیگری بنای این شهر را به ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح تخمین زدهاند.
شهرستان ارسنجان دارای بالغ بر چندین آثار باستانی، میراث فرهنگی و گردشگری مانند مسجد جامع، مدرسه سعدیه، ایوان قدمگاه مربوط به دوره هخامنشی، قلاتخوار مربوط به دوره ساسانی، تل تیموریان و تل کاخ، سد دختر، چشمه گمبان و…
به دلیل وجود آثار فرهنگی ارسنجان مدتها محل اجتهاد شخصیتهای بزرگی بودهاست.
ارسنجان به شهر کاتبان وحی نیز مشهور است دلیل این مدعا:
شخصیتهای بسیاری در عرصه خوشنویسی، علوم دینی و عرفان نام آورانی برخاستهاند که به عنوان نمونه میتوان از ملا علی عسکر ارسنجانی، ملا محمد شفیع ارسنجانی ملقب به اشرف الکتاب ارسنجانی، ملا محمد حسین ارسنجانی (کاتبان قرآن مجید) و همچنین سید مرتضی ارسنجانی، آیت اله میرزا علی اکبر روح الایمان، آیت اله فقیه ارسنجانی و… نام برد.
از شاخصهای فرهنگی ویژه این شهرستان میتوان وجود مدارس متعدد و احداث دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان در بعد از پیروزی انقلاب همزمان با شهرهای بزرگ و توسعه آن که هم اکنون با داشتن بیش از ۵۰۰۰ نفر دانشجو در ۳۰ رشته کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد، یکی از دانشگاههای بزرگ محسوب میشود.
نویسندگان زیادی از اهالی این شهرستان تالیفاتی داشتهاند از جمله آیت اله سید محمد حسین ارسنجانی، حجت الاسلام ابراهیم کالانتری، حاج شیخ علی آقا محمودی و…
شاعرانی از جمله الله یار خادمی، عبدالنبی زارع و دهها شاعر دیگر از شاعران شاخص این شهرستان میباشند.
زبان، فرهنگ و آداب و رسوم، قومیتها
زبان اصلی مردم این شهرستان فارسی است و تعدادی از روستاهای بخش مرکزی ارسنجان در منطقه گمبان و عشایر جشنی چشمه شیرین، خان آباد و نجف آباد با لهجه ترکی و عربی تکلم میکنند. شهر ارسنجان از پنج محله به نامهای: اسکندری، ابراهیمی، رحیمی، حسن شاهی و نعمت الهی تشکیل شدهاس