اشیای تاریخی، حامل بار اطلاعاتی بسیاری هستند که برای افراد معمولی جامعه، ارزشمند نیستند اما برای یک باستان شناس و یا مورخ تاریخ، بسیار حائز اهمیت می باشد. یک استخوان تاریخی، یک تکه پارچه پوسیده شده از هزاران سال پیش و یا در مورد بنا، یک تل باستانی، جنبه زیبایی و هنری خاصی ندارند بلکه دارای یک قدمت تاریخی می باشند که می توان با استفاده از علم روز، و بکارگیری دانش، اطلاعات بسیاری از دوران تاریخی را بیرون کشیده و دانش تاریخی بشر را افزایش داد. اشیا یافت شده در شهرمان اطلاعات زیادی از شیوه زندگی و فرهنگ قدیم به ما میدهند نوشته ذیل در خصوص یکی از قدیمی ترین شیوه شادی در مراسمهای آیینی و یا عروسی در ارسنجان است.
رقص سه نفری از تل تیموران
به سال ۱۳۳۲ ه.ش در ارسنجان فارس ، هنگام گمانه زنیها، از « تل تیموران» ظرفهای گلی نقش و نگارنداری از سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۲۰۰ پیش از میلاد ۳۴۰۰] سال قبل[ پیدا شد كه از میان آنها ، نگاره دو ظرف سفالین شكسته ،ازدیده زمینه این گفتار، شایسته بررسی است.
در دور دهانه و تنه خمره گلی با خط‌های متوازی و نگاره‌های دیگر آرایش یافته است، درلای خطها، جابجا مجالسی ازیك گونه رقص سه نفری نگاشته شده كه از دیده چگونگی قرار گرفتن دستها و بازوان درست مانند رقص « كاسی»هاست.
برتری كه نگاره این سفالیه بر نگاره‌های دیگردارد، دراینست كه در اینجا برخلاف رقصهای دسته بند دیگر، كه در تشكیل حلقه یا رده‌های آنها،گروه فراوانی هم بازی می داشته‌اند – تنها سه تن بازو افكنده در یك رده سه تایی به رقص و پایكوبی برخاسته‌اند و این گذشته ازاینكه ازخود نگاره پیداست،از چگونگی دست و بازوی دو تن رقصنده كه در این سر و آنسر رده رقص قرار دارند، روشن می شود،زیرا شكستن بازوها از آرنج و بالا نگاه داشتن دستها در دو سو، نشانه تكمیل رده رقص می باشد.
رقص دیگر از تل تیموران
همانند و همزمان نگاره این ظرف است، نگاره ظرف از همانجا، كه در دو جا درلبه بیرونی آن، پیكره رقص دو تن با همین شیوه نگاشته شده، لیك دراین یكی، چون رثصندگان با خط‌های موازی دور ظرف تلاقی كرده، نگارگر از نگاشتن سرها خودداری كرده با ساده كردن آن، جنبه آرایشی مطلق به نگارداده است آنچنانكه اگر دستها نگاشته نشده بود در نخستین نگاه نمی توانستیم دریابیم كه آن گوشه‌های شطرنجی پیكر آدمی را نشان می دهد
ازبررسی نگاره‌های این دو ظرف از « تل تیموران» ، چنین بدست می آید كه گذشته از رقصهای « دسته بند» و « تكی» كه پیش از این یاد آها كردیم،گونه‌های دیگری ازرقص در ایران زمین بوده است كه در آن رقصندگان دوبدو، سه به سه، بازو دربازو یا دست در دست هم انداخته ، به پایكوبی برمی خاستند، و نیز بگواهی نگاره‌های این سفالینه‌ها، شماره رده‌سه تایی و دوتایی در یك مجلس رقص، بیش از یكی دو تا بوده است و در این رقصها اگر چه از نگاره‌ها چیزی فهمیده نمی شود- شاید درهر رده سه تایی: یك مرد و دو زن یا دو مرد و یكزن، و دررقصهای دوتایی: یك مرد و یك زن یا دو مرد یا دو زن با هم می رقصیدند.
